Η ιστορία του χρέους
Έχει κατά κόρον γραφεί, από την διατεταγμένη καθεστωτική δημοσιογραφία, ότι εάν η Ελλάδα δεν έπαιρνε την επόμενη δόση του δανείου, θα αδυνατούσε να πληρώσει μισθούς και συντάξεις, πράγμα το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως δαμόκλειος σπάθη για την αποδοχή της μνημονιακής πολιτικής και της άνευ όρων παράδοσης. Έχει επίσης γραφεί ότι ακόμη κι αν διαγραφούν όλα μας τα χρέη, σύντομα θα δημιουργηθούν καινούρια, εξίσου μεγάλα, αφού τα παράγει κατά συρροήν η ελληνική οικονομία. Είναι όμως έτσι;
Μια μικρή αναδρομή στην ιστορία του περιβόητου χρέους, με τη βοήθεια του οικονομικού αναλυτή Δημήτρη Καζάκη, θα μας δείξει την πραγματικότητα:
Το ελληνικό κράτος έχει έως τώρα χρεωκοπήσει τέσσερις φορές. Οι δύο πρώτες έγιναν το 1827 και το 1843, σχετίζονταν με τα «δάνεια ανεξαρτησίας», που ούτε δάνεια ήταν ούτε για την ανεξαρτησία δόθηκαν, αντίθετα έδωσαν τη δυνατότητα στις ξένες δυνάμεις, Άγγλους και Γάλλους, να κουμαντάρουν τη χώρα άμα τη γεννέσει της, φτάνοντας να κάνουν στρατιωτική κατοχή στην Ελλάδα, αποβιβάζοντας 15000 πεζοναύτες στον Πειραιά, σε μια ιδιαίτερα αιματηρή περίοδο -ιδιαίτερα μετά το 1843- για την οποία δεν έχουμε μάθει τίποτε στη σχολική ιστορία.
Ο Δημήτρης Καζάκης γράφει: «Η 3η μεγάλη χρεοκοπία είναι η μόνη γνωστή (που αναφέρεται δηλαδή στα ιστορικά βιβλία), το "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" του Χαριλάου Τρικούπη στα 1893. Πήγε σε διαπραγμάτευση τότε η κυβέρνηση με τους ομολογιούχους, η κυβέρνηση Τρικούπη και ο Τρικούπης έλεγε, "να σας τα δώσουμε όλα άμα θέλετε, με εξαίρεση δυο πράγματα". "Δεν παραχωρούμε την εθνική κυριαρχία της χώρας, δεν παραχωρούμε το δημόσιο ταμείο". Φυσικά οι ομολογιούχοι δεν το δέχτηκαν αυτό και στήσανε, έχοντας σύμμαχο το παλάτι που κατείχε ελληνικά ομόλογα, τον περίφημο πόλεμο του 1897, που ήταν στημένος από την αρχή μέχρι το τέλος μόνο και μόνο για να κερδηθεί ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος στα 1898. Επειδή οι δανειστές της χώρας θέλανε να πληρώνονται σε χρυσάφι, πρωτομπήκε στην οικονομική φιλολογία της χώρας η ιδέα του σκληρού νομίσματος και μας έφτιαξαν τη χρυσή δραχμή. Οπότε ξεκινάει ένας νέος φαύλος κύκλος δανεισμού, απίστευτου δανεισμού γιατί η Ελλάδα έπρεπε να εξασφαλίσει το χρυσάφι, για να στηρίξει τη χρυσή δραχμή, άρα νέα δάνεια.
Υπό το καθεστώς του ΔΟΕ και της Δημοσιονομικής Επιτροπής της Κοινωνίας των Εθνών που είχε και αυτή αναλάβει την εποπτεία της χώρας χρεοκοπούμε ξανά το 1932. Η χρεοκοπία του 32 είναι του Βενιζέλου, αλλά την επέβαλε ο Τσαλδάρης. Πάλι οι ίδιες ιστορίες, πάλι λιτότητες, κλείσανε τα 2/3 των σχολείων της εποχής εκείνης για να πληρώσουν τους δανειστές, απολύσανε πάνω από τα 2/3 των εκπαιδευτικών της χώρας, οι μισοί δημόσιοι υπάλληλοι της διοίκησης απολύθηκαν, απαγορεύτηκε με την χρήση του ιδιώνυμου η συνδικαλιστική δράση ειδικά στο δημόσιο τομέα, στη δημόσια διοίκηση.
Είναι σκόπιμο να γνωρίζουμε πώς γινόταν ο δανεισμός της χώρας: στα 100 χρυσά φράγκα δανείου ο τόκος, το επιτόκιο, έτρεχε επί των 100, οι δανειστές όμως κρατούσαν ένα ποσοστό του δανείου, περίπου 20 με 30%, ανάλογα, ως "εγγύηση καλής εκτέλεσης δανείου". Έτσι το δάνειο που εκταμίευε τελικά το κράτος έφτανε να είναι το 50% της αρχικής ονομαστικής αξίας». Άλλη μια προσπάθεια σύνδεσής μας με κάποιο «σκληρό νόμισμα», κατέληξε σε μια επώδυνη χρεωκοπία.
Έτσι, μαζί με κάποιες περιπέτειες της περιόδου Μεταξά, δημιουργήθηκαν τα λεγόμενα «Προπολεμικά Δάνεια». Μετά τον Β’ ΠΠ ήταν παλλαϊκό το αίτημα προς τους συμμάχους, που υποστήριξε και ο πρώτος πρόεδρος της Τραπέζης της Ελλάδος μετά την απελευθέρωση, ο Ξενοφών Ζολώτας: να μας χαρίσουν ή να μας διαγράψουν τα προπολεμικά χρέη. Αν μη τι άλλο, για τη προσφορά της χώρας στη νίκη των συμμάχων τουλάχιστον διαγράψτε τα χρέη τα προπολεμικά, έλεγαν.
Φυσικά όχι απλά δεν διαγράφτηκαν τα χρέη αλλά μετά από 15 χρόνια απανωτών πιέσεων και άνευ προηγουμένου εκβιασμών, φτάσαμε στο 1964 όπου έγινε η τελική ρύθμιση των προπολεμικών χρεών. Κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου, υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Μητσοτάκης που υπέγραψε τη χειρότερη δανειακή σύμβαση και ρύθμιση χρεών που έχει υπογράψει ποτέ η χώρα (εκτός από τη σημερινή). Αναγνώρισε το σύνολο των προπολεμικών χρεών της χώρας από το 1881 και μετά. Στο ακέραιο της αξίας τους, χωρίς να παίρνουμε υπόψη αυτά που πληρώθηκαν από τη χώρα ή που είχαν πληρωθεί μέχρι τότε. Χωρίς να παίρνεται υπόψη ότι γι' αυτά είχαμε κηρύξει 2 πτωχεύσεις επίσημες, το 1893 και το 1932. Αναγνώρισαν επιπλέον το σύνολο των τόκων υπερημερίας που είχαν μεταφέρει φυσικά σε τιμές του 64 συν 71% προσαύξηση των τόκων υπερημερίας για το πιστωτικό κίνδυνο και φυσικά την ψυχική οδύνη, το πρόβλημα ψυχικής γαλήνης, που είχαν υποστεί οι δανειστές. Καθορίστηκε να πληρωθούν αυτά τα χρέη σε 45 χρόνια, δηλαδή, μέχρι το 2009. Είναι άραγε τυχαίο, που ακριβώς το 2009 συνέβη να θυμηθούν οι ...σύμμαχοι το χρέος της Ελλάδας; Τα συμπεράσματα δικά σας...
Επί Χούντας και των πρώτων μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων Καραμανλή, το δάνειο με κάποιο τέχνασμα είχε γραφεί εξολογιστικά, γι’ αυτό εμφανίζεται σε τούτη την περίοδο να είναι πολύ χαμηλό. Μετά την μεταπολίτευση οι κυβερνήσεις φορτώσανε το χρέος αυτό στις δημόσιες επιχειρήσεις. Υπάρχει έκθεση του 1985 που λέει ότι η ΔΕΗ, η τότε κρατική ΔΕΗ, για κάθε 1000 δραχμές που δανειζόταν είχε εσωτερική ανάγκη μόνο τη μια δραχμή. Όλο το υπόλοιπο ήταν εξωλογιστικές απαιτήσεις για πληρωμή χρεών. Τα χρέη που αναγνωρίστηκαν το 1964 πληρώνονταν με νέα δάνεια, όπως το περίφημο ομόλογο του Α. Παπανδρέου. Ήδη από το 1985, ο καθηγητής Αγγελόπουλος έλεγε πως μια χώρα που ξοδεύει το 70% των νέων της δανείων για να ξεπληρώσει παλιά τοκοχρεολύσια –όπως κάναμε εμείς τότε- έχει μπει σε φαύλο κύκλο πτώχευσης και η χρεωκοπία θα είναι αργά η γρήγορα αναποφευκτη. Σήμερα και βάσει των διατάξεων του Μνημονίου, το 100% των νέων δανείων πηγαίνει υποχρεωτικά για την εξώφληση παλαιών χρεών.
Το χρέος διογκώθηκε μαζί με την είσοδό μας στην ΕΟΚ, ιδιαίτερα όμως την τελευταία δεκαετία, που βρισκόμαστε στην ΟΝΕ. Από τα 490 δις Ευρώ που δανειστήκαμε όμως κατά την «Δεκαετία του Ευρώ», τα 450 δις πήγαν για αποπληρωμή τοκοχρεωλυσίων. Από τα υπόλοιπα σαράντα, τα είκοσι πήγαν σε του κάλυψη πρωτογενούς συσσωρευμένου χρέους της δεκαετίας και των υπόλοιπων είκοσι αγνοείται η τύχη, έχουν κάνει φτερά. Το 2009 το χρέος μας ήταν 300 περίπου δις και μέσα στη δεκαετία πληρώσαμε τούτο το ποσό μιάμιση φορά. Αυτό από μόνο του αποδεικνύει δύο πράγματα: Πρώτον, ότι ολόκληρο το χρέος προέρχεται από ανατοκισμούς –δηλαδή πανωτόκια- και συνεπώς θα πρέπει να θεωρείται τοκογλυφικό και καταχρηστικό και να σταματήσει να εξυπηρετείται. Δεύτερον, ότι ακόμη κι αυτό το αντιπαραγωγικό κομματικό κράτος της λεγόμενης Μεταπολίτευσης, παράγει κατά μέσον όρο μόλις δύο δις πρωτογενές έλλειμμα το χρόνο, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί με λίγο εξορθολογισμό και νοικοκύρεμα να φτάσει να μην έχει καθόλου έλλειμμα. Έτσι, εάν αρνούμασταν τα νέα δάνεια, μαζί με τα παλιά τοκογλυφικά χρέη, τα έσοδα του κράτους επαρκούν για να καλύψουν όλες τις ανάγκες σε μισθούς, συντάξεις κλπ. Εάν μάλιστα μιλάμε για πραγματική αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας και ανάταξη της διαλυμένης παραγωγικής βάσης, εξαιτίας των επιβαλλόμενων από την ΕΕ υποχρεωτικών πολιτικών, τότε αναμένεται να δημιουργηθεί πλεόνασμα, το οποίο θα καταστήσει άχρηστη τη λήψη νέων δανείων.
Δημήτρης Καζάκης
Οικονομικός Αναλυτής
Πηγή: arcadiaportal.gr
